Przyczyny zaburzeń seksualnych
Pośród przyczyn zaburzeń seksualnych możemy wyróżnić kilka podstawowych, psychogenne, neurologiczne, hormonalne, spowodowane nałogami oraz współistniejącymi chorobami. Zaburzenia seksualne dotyczą zarówno kobiet, jak i mężczyzn. U mężczyzn dysfunkcje seksualne związane są z obniżonym libido, zaburzeniami erekcji i wytrysku. Natomiast u kobiet są to przede wszystkim zaburzenia pożądania, pobudliwości, zdolności do osiągnięcia orgazmu oraz dolegliwości bólowe podczas stosunku płciowego. Do czynników psychogennych można zaliczyć zespoły lękowe i nerwicowe. Przyczyną zaburzeń seksualnych, zwłaszcza u młodych osób, może być także lęk przed ciążą, zakażeniem chorobą lub obawa przed sprostaniem wymaganiom partnera i przed kompromitacją z powodu niskiej samooceny, wywołanej np. niezadowoleniem ze swoich warunków anatomicznych. Bywa też, że do impotencji u mężczyzn, wcześniej prowadzących normalne życie intymne, lub do zaburzeń seksualnych u kobiet, dochodzi nagle na skutek silnego, negatywnego przeżycia np. odkrycia zdrady partnera lub śmierci bliskiej osoby.
Zaburzenia na podłożu neurologicznym spowodowane są najczęściej uszkodzeniami rdzenia kręgowego, z powodu urazów mechanicznych lub toczących się w tym obrębie procesów zanikowych czy nowotworowych. Przyczyny hormonalne, wywołane są najczęściej procesem starzenia się organizmu czyli andropauzą u mężczyzn i menopauzą u kobiet. Podczas andropauzy w organizmie mężczyzny dochodzi do spadku poziomu androgenów i testosteronu, odpowiedzialnych między innymi za funkcje seksualne. U kobiet, w okresie przekwitania czyli menopauzy, słabnąca funkcja jajników powoduje niedobór estrogenów, objawiający się spadkiem libido, zmniejszeniem odczuwania bodźców podczas stosunku lub wręcz bolesnymi dolegliwościami podczas współżycia. Nie bez znaczenia są też zaburzenia wydzielania innych gruczołów dokrewnych, takich jak tarczyca, szyszynka, przysadka mózgowa.
Nałogowe używanie alkoholu, środków odurzających i halucynogennych
oraz niektórych leków, ma ujemny wpływ na funkcje seksualne oraz
płodność, zarówno kobiet jak i mężczyzn. Panuje powszechny pogląd, że
alkohol etylowy jest środkiem pobudzającym erotycznie. Istotnie małe
jego dawki, zwiększają pewność siebie, odblokowują hamulce psychiczne
oraz ułatwiają nawiązywanie kontaktów, powodują też rozszerzenie naczyń
krwionośnych poprawiając tym samym ukrwienie okolic intymnych. Jednak
większe dawki alkoholu etylowego, dodatkowo często
przyjmowane obniżają sprawność seksualną obu płci. Uszkadzają komórki w
obrębie gruczołów płciowych (jajniki, jądra),
a nawet mogą prowadzić
do
impotencji. Alkohol hamuje też katabolizm
testosteronu w wątrobie i jego transformację do estrogenów, hamuje też
sprzężenie podwzgórze (przysadka) – gruczoły płciowe (HPG).
Niekorzystny wpływ wywierają środki halucynogenne: opiaty hamują HPG, zwiększają poziom prolaktyny, co interferuje z odpowiedzią seksualną kobiet i mężczyzn. Kokaina początkowo działa stymulująco, ze względu na jej właściwości dopaminergiczne, jednak przewlekłe stosowanie prowadzi do dysfunkcji seksualnych, np. zaburzeń erekcji, ze względu na hyperprolaktynemię. Marihuana i haszysz szczególnie w wysokich dawkach, hamuje HPG, wpływają też na obniżenie płodności.
Najczęstszymi chorobami, w przebiegu których dochodzi do zaburzeń czynności seksualnych są:
- nadciśnienie, miażdżyca, choroby układu krążenia,
- cukrzyca, szczególnie przebiegająca z długotrwałymi okresami hiperglikemii,
- choroby układu moczowo-płciowego, przerost prostaty, przewlekłe schorzenia zapalne oraz procesy nowotworowe, niewydolność nerek,
- choroby neurologiczne, stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, Alzheimera, zanik mięśni,
- choroby psychiczne, depresje, zespoły depresyjno maniakalne, fobie i nerwice,
- ogólnoustrojowe choroby powodujące wyniszczenie organizmu lub wymagające przewlekłej terapii niektórymi grupami leków np. sterydami.
Dodać należy, że okresowe dysfunkcje seksualne mogą też zdarzać się w okresach przemęczenia, przepracowania, po powrocie z podróży i zmianie warunków klimatycznych a także np. w okresie ciąży i połogu. Są to zwykle problemy krótkotrwałe i odwracalne, często ustępujące samoistnie. W przypadku konieczności leczenia zaburzeń seksualnych stosuje się obecnie, szeroką gamę środków opartych na ekstraktach roślinnych, głownie ziołowych, zwanych często afrodyzjakami.
Jednym z najpopularniejszych niegdyś, a obecnie rzadziej stosowanym, spośród substancji pochodzenia roślinnego jest, chlorowodorek johimbiny, alkaloid kory Pausinystalia yohimbe, zalecany w impotencji neurastenicznej u mężczyzn, a nieraz u kobiet w celu wywołania przekrwienia narządów miednicy mniejszej. Zioła to najliczniejsza i najbardziej zróżnicowana grupa afrodyzjaków. Można jednak uszeregować je w pewne grupy takie, jak:
- Zioła zwiększające syntezę tlenku azotu: korzeń żeń-szenia ( Ginseng radix, Panax ginseng), kora johimby ( Yohimbe cortex, Pausinystalia yohimbe), korzeń maki ( Lepidium radix, Lepidium meyenii),
- Zioła zwiększające przepływ krwi w narządach
płciowych: liście miłorzębu ( Ginkgo bilobae folium, Ginkgo biloba)
Zioła wpływające na poziom hormonów płciowych ( Tribulus terrestris, Avena sativa, Lycium barbarum, Epimedium grandiflorum, Pfaffia paniculata), - Zioła pobudzające OUN ( Turnera diffusa, Ptychopetalum olacoides),
- Zioła ogólnie wzmacniające organizm ( Eleutherococcus senticosus, Smilax officinalis),
- Zioła działające uspokajająco ( Passiflora incarnata, Cananga odorata).
Często ten sam surowiec może działać poprzez różne mechanizmy. Badania ziół, mające na celu stwierdzenie ich skuteczności w leczeniu różnych zaburzeń seksualnych, są niezbyt liczne, a stosowanie wynika głównie ze wskazań medycyny ludowej. Dostępne preparaty: Penilarge